Największą z tajemnic templariuszy są losy ich legendarnego skarbu. Wśród niezliczonych legend o zaginionym złocie templariuszy jest również polski trop. Jak to możliwe?
Kiedy przybyli?
Templariusze mieli swoje siedziby w całej średniowiecznej Europie, dotarli więc również na ziemie polskie. Henryk Sandomierski, jeden z pierwszych książąt dzielnicowych, uczestniczył w wyprawie rycerskiej do Jerozolimy. Według kronikarza Jana Długosza miał przywieźć ze sobą templariuszy i nadać im Opatów. Dowodem miały być istniejące w czasach Długosza kamienne figury rycerzy na portalu opatowskiej kolegiaty, przedstawione jakoby w stroju templariuszy.
Lepiej udokumentowane są nadania Henryka Brodaego na Śląsku kilkadziesiąt lat później. W 1226 templariusze założyli pierwszą komandorię na ziemiach polskich, w Oleśnicy Małej koło Oławy. 15 lat później brali udział w bitwie pod Legnicą. W Wielkopolsce osiedlał ich Władysław Odonic.
Czarcia Łapa
W niektórych miejscowościach istnieją legendy związane z tajemnicami templariuszy, choć historycy powątpiewają w obecność zakonu w tych miejscach. Na przykład w Kałkowie na Śląsku sam szatan, wezwany przez francuskiego króla Filipa Pięknego miał próbować porwać wzniesiony przez templariuszy kościół. Król, jak wiadomo, chciał odebrać templariuszom ich skarby, najwyraźniej również te zgromadzone w odległym Kałkowie. Po całonocnej walce z ówczesnym patronem świątyni, świętym Jerzym, czart oddalił się, pozostawiając na fasadzie ślad szponów.
Tunele w Chwarszczanach
Ogółem na ziemiach polskich znajdowało się od kilkunastu do kilkudziesięciu komandorii. Największa mieściła się w Chwarszczanach koło Kostrzyna (obecnie woj. zachodniopomorskie). Na stałe mieszkało tam 25 rycerzy, oraz oczywiście o wiele liczniejsi bracia służebni a także służba i rzemieślnicy. Do dziś można podziwiać kaplicę z dwiema wieżami, nawiązującymi do średniowiecznych wyobrażeń Jerozolimy. Jej przeznaczenie to jedna z niewyjaśnionych tajemnic templariuszy. Według jednej z teorii miała być tam przechowywana część relikwii, sprowadzonych z Ziemi Świętej po utracie Jerozolimy.
Na podmokłych terenach wokół Chwarszczan zakon prowadził prace melioracyjne. Stało się to źródłem domysłów, że pod ziemią znajduje się sieć tuneli, podobnych do tych, jakie łączyły siedziby rycerzy-mnichów w Europie zachodniej. To tu, według jednej z wersji, miały trafić skarby templariuszy wywiezione z Paryża, gdy rozpoczęły się prześladowania króla Filipa. Na tych terenach templariusze po kasacie zakonu byli traktowani łagodniej niż we Francji. Część wstąpiła do joannitów, którzy przejęli ich dobra. To, czy w korytarzach pod kaplicą jest złoto, pozostaje wciąż tajemnicą templariuszy.
Historię templariuszy w Europie przybliża seria „Tajemnice templariuszy” od 23 listopada na kanale Viasat History o 22:10.
Autorka tekstu: Maria Więckowska