Na froncie wschodnim II wojny światowej ponad milion ofiar pochłonęło oblężenie Leningradu. Trwająca 900 dni blokada rozpoczęła się dwa miesiące po tym, jak w czerwcu 1941 Hitler niespodziewanie zaatakował Związek Radziecki. Zdobycie dawnej stolicy Rosji, ważnego ośrodka przemysłu i kultury oraz portu Floty Bałtyckiej, było jednym z głównych celów strategicznych nazistowskich Niemiec na terenie ZSRR. Leningradu, wbrew oczekiwaniom Hitlera, nie udało się zdobyć szturmem. Niemiecka armia rozpoczęła oblężenie, prowadząc ostrzał artyleryjski i bombardowania.
Groza i Głód
Miasto zostało odcięte od dostaw żywności i bardzo szybko zapanował głód. Przestały kursować trolejbusy i tramwaje. Ograniczono dostawy prądu. Wprowadzono racjonowanie żywności – w najtrudniejszym momencie pracownikom fizycznym przysługiwało zaledwie ćwierć kilo chleba dziennie, pozostałym o połowę mniej. Co więcej, był to chleb bardzo niskiej jakości, do mąki dodawano celulozę i wytłoki z bawełny. Kartki żywnościowe krążyły w nielegalnym obiegu, kradziono je, zdarzały się przypadki morderstw dla kartek. Leningradczycy masowo umierali z głodu. Odnotowano przypadki kanibalizmu. Jednocześnie wciąż trwał stalinowski terror.
Zachowały się wstrząsające wspomnienia leningradczyków z tego okresu. Wśród nich dziennik dwunastoletniej Tani Sawiczewej (jego kopię można zobaczyć w gdańskim Muzeum II Wojny Światowej). Dziewczynka odnotowała kolejno śmierć wszystkich członków rodziny – babci, siostry, brata, wujków i mamy. Ostatnie zapiski to „Umarli wszyscy” i „została tylko Tania”. Ona sama również niestety nie przeżyła wojny – już po ewakuacji z miasta zmarła z powodu gruźlicy i wycieńczenia.
Jedyną drogą, jaką transporty żywności mogły dostać się do miasta był szlak prowadzący przez Jezioro Ładoga. Nazywano go „drogą życia”. Straszliwe mrozy, choć przyczyniły się do śmierci kolejnych ofiar, jednocześnie ułatwiły transporty przez jezioro, które zamarzło. Drogą tą przewożono m.in. żywność i broń dostarczaną Związkowi Radzieckiemu przez Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone.
Oblężenie trwało aż do stycznia 1944 roku. Leningrad stał się symbolem bohaterskiej, niezdobytej twierdzy. Szacowana liczba ofiar tego dramatycznego epizodu II wojny światowej waha się od 600 000 do nawet 1,5 miliona cywilów. .
O przebiegu działań na froncie wschodnim II wojny światowej, które pochłonęły miliony ofiar więcej w serii „II wojna światowa: wyścig do zwycięstwa” na kanale Polsat Viasat History już od poniedziałku 7 grudnia o 20:50.
Autorka tekstu: Maria Więckowska