Hunowie i ich budzący grozę wódz Attyla zaznaczyli swą obecność w historii Europy tak mocno, że jeszcze wiele wieków później „najazd Hunów” jednoznacznie kojarzył się z inwazją barbarzyńców, niszczących cywilizację. W burzliwym okresie wędrówek ludów to właśnie Hunowie wywołali efekt domina, który doprowadził do upadku Cesarstwa rzymskiego. Sami jednak również zostali pokonani.
Obyczaje Hunów
Hunowie byli ludem koczowniczym. „Nikt z nich nie może odpowiedzieć na pytanie, skąd pochodzi, ponieważ gdzie indziej się począł,w odległym od tego miejscu – urodził, a jeszcze dalej – wychował” – pisał rzymski historyk z IV wieku. Słynęli jako znakomici jeźdźcy – rzymscy historycy pisali, że huńscy mężczyźni nigdy nie zsiadają z koni, jedząc, pijąc i śpiąc w siodle. Porównywano ich do mitycznych centaurów – pół ludzi, pół koni. „Dziecko, oddzielone od matki, ledwie zacznie się trzymać na nogach, już siada na grzbiet konia” – opisywał rzymski poeta z Galii. Kobiety natomiast miały nigdy nie opuszczać wozów. Podobno nie znali ognia ani uprawy zbóż, jedni więc surowe mięso i dzikie rośliny. Trzeba jednak pamiętać, że większość informacji o Hunach pochodzi z nieprzychylnych przekazów ich wrogów.
Wędrujący wojownicy
Przybyli z Azji. Pojawili się u granic cesarstwa pod koniec IV wieku. Już wcześniej ich wyprawy były impulsem do przemieszczania się innych ludów. W V wieku Attyla zjednoczył rozproszone grupy Hunów i kontrolował duże terytorium w dorzeczu Dunaju. Trudno jednak powiedzieć, że było to państwo, a tym bardziej imperium Hunów.
Hunowie byli świetnymi wojownikami i toczyli nieustanną wojnę, nie polegała ona jednak na regularnych bitwach. Opierali się raczej na polityce najazdów i zastraszania. Słynęli z okrucieństwa. Zapuszczając się coraz dalej w głąb kontynentu europejskiego próbowali zdobyć Galię. W 451 roku doszło do wielkiej bitwy na polach Katalaunijskich (teren obecnej Szampanii we Francji). Hunowie zmierzyli się z Rzymianami, po obu stronach walczyły też wojska różnych ludów germańskich. Było to jedno z najważniejszych starć starożytnej Europy i ostatnie wielkie zwycięstwo cesarstwa. Ekspansja Hunów została powstrzymana. Attyla zmarł dwa lata później. Istnieje legenda, że zamordowała go świeżo poślubiona żona, germańska księżniczka. Prawdopodobnie był to jednak wypadek związany z krwotokiem z nosa i nadużyciem alkoholu. Jego następcy rozpoczęli walki o schedę – po kilkunastu latach nie było już śladu po „imperium Hunów”.
O burzliwych dziejach Europy, powstających i upadających imperiach, o mariażach i sojuszach więcej w serii „Cywilizacje: Europa” w lutym na kanale Polsat Viasat History.
Autorka tekstu: Maria Więckowska