Trudno dziś zrozumieć, jak Hitler doszedł do władzy i zyskał tak ogromną popularność w społeczeństwie. Jak to się stało, że słynne przemowy Hitlera zahipnotyzowały tak wiele osób? Na pewno przyczyniła się do tego fatalna sytuacja gospodarcza Niemiec w dwudziestoleciu międzywojennym. Partia nazistowska w 1932 roku szła do wyborów z hasłem „Praca, wolność i chleb”. Powszechne bezrobocie i nędza wywoływały frustrację i lęki, które naziści umiejętnie przekierowali przeciwko Żydom i komunistom. Kiedy Hitler doszedł do władzy, w utrwalanie ideologii zaangażowano potężny aparat propagandy. Społeczeństwo uwierzyło w barwne wizje świetlanej przyszłości.
Radio w każdym domu
Po dojściu Hitlera do władzy wszystkim Niemcom obiecano m.in. tanie, rodzinne samochody, którymi będą jeździć po sieci nowo wybudowanych autostrad. Podziw budziły potężne inwestycje budowlane, a wśród nich obiekty sportowe na Igrzyska Olimpijskie organizowane przez Rzeszę w 1936 roku. Aby propagandowy przekaz docierał do wszystkich, władze zadbały o to, aby w każdym domu pojawiło się radio. Tzw. „ludowy odbiornik” dostępny od lata 1933 roku można było kupić już za równowartość dwutygodniowych zarobków. Jego wąski zakres umożliwiał w zasadzie słuchanie tylko wiadomości krajowych. Nazwa modelu – VE301 – nawiązywała do 30 stycznia, dnia, kiedy Hitler doszedł do władzy. To radio i jego kolejne wersje rozeszły się w milionach egzemplarzy. Przekaz propagandowy rzeczywiście docierał do każdego domu. Po rozpoczęciu II wojny światowej Niemcy mieli już oficjalny zakaz słuchania wiadomości zagranicznych.
Język propagandy
Filolog Victor Klemperer, któremu mimo żydowskiego pochodzenia udało się przetrwać wojnę w nazistowskich Niemczech, analizował język propagandy. Porównywał jego działanie do trucizny: Słowa mogą być jak maleńkie dawki arszeniku; połykane niezauważalnie, zdają się nie powodować żadnych skutków ale po pewnym czasie działanie trucizny się ujawnia.
Fragmenty dziennika Klemperera możecie usłyszeć w miniserii „Zapomniane taśmy wideo z nazistowskich Niemiec” od poniedziałku 19 października o 21:00 na kanale Polsat Viasat Hitory. Skrawki zachowanych taśm ukazują przesiąknięte ideologią społeczeństwo, z nadzieją patrzące w przyszłość, a następnie boleśnie konfrontujące się z rzeczywistością.
Autorka tekstu: Maria Więckowska